ანტისემიტიზმი, გამოკვეთილი ქვაზე ნოტერ-დამ-დე-პარის დიდებული ტაძარი, რომელიც ფრანგული გოთიკის ეტალონად ითვება, შედის მსოფლიოს ყველაზე მონახულებად ღირსშესანიშნაობების რიცხვში და მისი ორკოშკიანი დასავლეთის ფასადი პარიზის ერთ-ერთ არქიტექტურულ სიმბოლოდ ითვლება. ფასადი მორთულია მრავალი სკულპტურული გამოსახულებით, რომლებსაც დღესდღეობით ტურისტების უმეტესობა ყურადღებასაც არ აქცევს. ამასთანავე ორი ქანდაკების კომპოზიციას, რომელიც დგას ტაძრის მთავარი შესასვლელის ორივე მხარეს, აშკარად ანტისემიტური ქვეტექსტი აქვს. ქანდაკებების სახელებია “ეკლესია” და “სინაგოგა”, რომლებიც შუასაუკუნეების გავრცელებული ქრისტიანული ხელოვნების ნიმუშებია. მარცხენა მხარეს მდგომი ქანდაკება “ეკლესია”, შემოსილია მდიდრული ტანისამოსით, დგას ამაყად გამართული თავით, თავზე გვირგვინი ამშვენებს და ხელში უჭირავს ზიარების თასი. “სინაგოგა”, რომელიც დგას შესასვლელის მარჯვნივ, გამოსახულია გატეხილი კვერთხით, ლამისაა ხელიდან გაუვარდეს მცნებები, ფეხებთან ჩამოუვარდა გვირგვინი და თვალები აუხვია გველმა, რომელიც თავზე შემოეხვია. ეს კომპოზიცია კათოლიკური პოსტულატის სიმბოლოა, ქრისტიანული რწმენის გამარჯვებაზე და იუდაიზმის დაცემაზე. იმის გამო რომ შუასაუკუნეების მოსახლება იყო ძალზედ გაუნათლებელი, ასეთი ქანდაკებები თავისმხრივ პოლიტიკურ კარიკატურებს ემსახურებოდნენ, რაც ხალხში უფრო და უფრო აღვივებდა იუდეველების მიმართ ნეგატიურ დამოკიდებულებას და უბიძგებდა მათ ანტიებრაული დარბევებისკენ. ბევრი ასეთი გამოსახულება არის მოღწეული ჩვენამდე, რომელსაც განიხილავს ტონი კამინსი.
კამინსი.
გერმანული ქალაქი ვიტენბერგი პირველ რიგში ცნობილია როგორც ადგილი, სადაც მარტინ ლუთერმა ტაძრის კარებთან გამოაკრა თავისი “95 თეზისი” და სათავე დაუდო რეფორმაციას. ამასთანავე ტაძრის ფასადს ამშვენებს ჯუდენსაუს ქანდაკება, “ებრაული ღორი”, შუასაუკუნეების კიდევ ერთი გავრცელებული ანტისემიტური სიუჟეტი: სამი ებრაელი წოვს ღორის რძეს და ერთი კიდევ ათვალიერებს მას კუდის ქვემოდან. ცხოველის ზევით განთავსებულია ლათინური წარწერა «Rabini Shem hamphoras». ფაქტობრივად ამ წარწერას არ აქვს აზრი, მაგრამ ერთ-ერთი ებრაული ფრაზის დამახინჯებაა.
ძალიან გავრცელებული ანტისემიტური მოტივები იყო გავრცელებული XX საუკუნის ბოლომდე, რომელიც ცილს სწამებდა ებრაელებს ქრისტიანი ბავშვების რიტუალურ მკვლელობებში. როგორც ჩანს, სისხლის ცილისწამება წარმოიშვა 1144 წელს ინგლისურ ქალაქ ნორვიჩში, სადაც იყო ებრაელების მასიური დარბევები. მას შემდეგ განმეორდა გლოსტერში (1168), ბური-სენტ-ედმუნდში (1181), ბრისტოლში (1183) და ლინკოლნში (1255). მას შემდეგ რაც ებრაელები ინგლისიდან გააძევეს, ცილისწამება სწრაფად გავრცელდა მთელს ევროპაში. საკათედრო ტაძარ ტოლედოს ერთ-ერთი ფრესკა გამოსახავს სავარაუდოდ ქრისტიანი ბავშვის რიტუალურ მკვლელობებს, რომელიც El Santo ნინო de la გვარდიის. მსგავსი სიუჟეტები მრავლადაა- ებრაელები იტაცებენ ბავშვებს და შემდგომში ის მსხვერპლად მოაქვთ-ასევე შეიძლება ვიპოვოთ ბარელიეფები, რომელიც ამშვენებს Palazzo Salvadori-ს იტალიის ქალაქ ტრენტოში, რომელიც ააგეს სინაგოგის ნანგრევებზე. აქ სავარაუდოდ გამოსახულია პატარა ქრისტიანი ბიჭი Simonino di ტრენტო, რომელიც აწამეს ებრაელებმა 1475 წელს. ასევე საინტერესოა ის ფაქტი, რომ რუსეთის მართლმადიდებლურმა ეკლესიამ 1820 წელს 6 წლის ბიჭუნა სახელად გაბრიელი ქალაქ ბელასტოკიდან, რომელიც თითქოსდა ებრაელებმა მოკლეს, წმინდანად შერაცხეს. მიუხედავად იმისა რომ ამ ფაქტმა ხელი შეუწყო ანტისემიტიზმის განვითარებას, მისი კანონიზაციის გაუქმებას მაინც არავინ არ გეგმავს. შუასაუკუნეების არქიტექტურის კიდევ ერთი ანტისემიტური მაგალითი არის პრაღაში. XIV საუკუნეში აშენებულ ჩარლზის ხიდზე, რომელიც აკავშირებს მარა-სტრანასა და ძველ ქალაქს, აშენებულია დაახლოებით 30 ქანდაკება. ერთ-ერთი მათგანი ასახავს ჯვარცმულ იესოს, რომელსაც აწერია ებრაული სიტყვები “კადოშ, კადოშ, ადონაი თსვაოთ” ( “წმინდა, წმინდა , ცაბაოთ უფალი “). როგორც მოგვითხრობენ ადგილობრივი გიდები, ეს მოოქროვილი წარწერა 1696 წელს პრაღაში მცხოვრებმა ებრაელმა ელიას ბაჯოფინმა ფულით გააკეთეს, რომელიც დაჯარიმდა იმის გამო, რომ შეურაცხყო ღმერთის სახელი. ასევე მოგვითხრობენ, რომ როდესაც ბაკოფინი ამ ადგილას გაივლიდა ყოველთვის უარყოფდა იესოს როგორც ღმერთს და ის ამის გამო დააპატიმრეს. საბოლოოდ იმპერატორის ბრძანებით მას თავი მოკვეთეს იმის გამო რომ დაგმო ღმერთი. წარწერა ებრაულ ენაზე, როგორც ჩანს, გაკეთდა მათ გასაფრთხილებლად.
სტატია აღებულია http://ieshua.org/antisemitizm-vysechennyj-v-kamne.htm
თარგმნა: სალომე ჯებისაშვილმა
